گپی با «مه لقا ملاح »مادر محیط زیست ایران
امیدوارم روزی کتاب، به رایگان به دست علاقمندان برسد

• 1398/03/18

به مناسبت روز محیط زیست از سوی خیریه راز انجام شد

نزدیک شدن به روز جهانی محیط زیست بهانه ای شد تا با پرسنل موسسه خیریه نیکوکاری راز به دیدار یکی از قدیمی ترین و متعهد ترین فعالان حوزه محیط زیست درایران برویم. بانویی که بیش از یک قرن از گذران عمر را سپری کرده و القاب متعددی در این حوزه را به دوش می کشد. ظهر یک روز بهاری بود که به همراه چند تن از همکاران به دیداراو رفتیم.خانه‌ای زیباوتماشایی، بایک ورودی خاص ومعماری چشم‌نواز و داخل منزل،چیدمانی مرتب وآرام. هر گوشه از خانه را که نگاه می‌کنیم زنده است،مملو از گیاهان مختلف و سبز که مثل فرزندانش آنها را دوست دارند. تاقبل ازاین‌که گذران عمر،خانم دکتر رایکجا نشین کند ،خودش به تمام امورگیاهان رسیدگی می‌کرده و انواع واقسام سبزیجات وگیاهان راپرورش می‌داده است.با توجه به شرایط خاص او، با هماهنگی و وقت قبلی به دیدارش رفتیم.

صحبت از دکتر «مه لقا ملاح»است، بانوی فرهیخته ایرانی متولد 1297،دانش آموخته علوم اجتماعی ازدانشگاه سوربن فرانسه و بنیان‌گذارسازمان «جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست» .هر کدام از چین و چروک‌های صورت خانم دکتر «مه‌لقا ملاح» نشان دهنده دنیایی از دانش و تجربه است. به اندازه تمام سال هایی که از خدا عمر گرفته‌، برای آبادانی و زنده نگاه داشتن محیط زیست ایران فعالیت کرده ولقب «مادر محیط زیست ایران» چقدر برازنده این بانوی بزرگوار است.

باحوصله به همه سؤالات گوش می‌داد وازنحوه پاسخ دادنش مشخص بود که هنوز دلش برای محیط ‌زیست می‌تپد.حافظه اش مانند یک کتاب قطور آرام آرام ورق می‌خورد واز روزگار کودکی و جوانی خود برایمان می‌گوید. دکتر ملاح درسال 1296 در کاروانسرایی درمسیرتهران - مشهد دیده به جهان گشود.پدرش آقا‌بزرگ ملاح ومادرش خدیجه افضل وزیری بودند. مادربزرگش نیزیکی ازمبارزان مشروطه‌خواه بودکه توانست دبستان دوشیزگان را راه‌اندازی کند. مه لقا درسن 17سالگی ازدواج کرد ودردانشگاه تهران،فلسفه علوم تربیتی خواندوهمچنین موفق به دریافت فوق‌لیسانس جامعه‌شناسی ازدانشگاه تهران شد.سپس از طریق بورسیه برای ادامه تحصیل،رهسپارفرانسه شد. با توجه به حضور4 فرزند، همیاری خانواده باعث شد تا او بتواننددکترای علوم‌اجتماعی خودراازدانشگاه سوربن دریافت کند.درسال 1347رئیس کتابخانه مؤسسه تحقیقات روانشناسی شدودرسال 1374جمعیت زنان مبارزه باآلودگی محیط زیست رابنیان‌گذاری کرد. مقالات بسیاری در زمینه محیط زیست ازدکتر ملاح در نشریات مختلف به چاپ رسیده است.حفاظت و احیاء محیط زیست همچنان از دغدغه های روزانه این بانوی فرهیخته است و هرکسی که برای حفظ محیط زیست تلاش می‌کند ، اوراخوشحال کرده است. در این گفت و گو توجه خاص مادرمحیط زیست ایران به موضوع زباله و بازیافت بود. مه لقا ملاح در طول۶۰سال به هیچ وجه زباله‌ای تولید نکرده، حتی برای دخترکوچکش از لباس‌های دختربزرگش با کمی تغییر استفاده می‌کرد از این جهت که بیهوده زباله تولید نشود. هرزمانی هم که زباله داشت درحیاط منزل یک چاله‌ای بودکه زباله‌هاراداخل آن می‌ریخت ورویش راباخاک می‌پوشاند وبعدازدوهفته کود رابرای درختها استفاده می‌کرد و تا همین چند سال گذشته هم این روش را دنبال می‌کرد. علاقه مه لقا ملاح به مبحث آموزش ازنکات جالب این گفت و گو بود. توجه به آموزش راازهرکاردیگری جدی‌ترمی‌داند واز نظر این با نوی گرانقدر اولین قدم برای عملیاتی کردن مبارزه باآلودگی محیط ‌زیست«آموزش» است.

در حین گفت وگو دوستان و همکارانشان از انجمن «زنان مبارزه باآلودگی محیط زیست» به دیدارش آمدند. خانه پر رفت‌وآمد دکتر ملاح، نشان دهنده روی گشاده این بانوی فرهیخته ایرانی نسبت به مراجعه کنندگان است و با توجه به اینکه نیاز به استراحت دارد اکثرا ساعتی از روز را به این دیدارها اختصاص می‌دهد.در ادامه از کتابهایش که مانند فرزندان خود به آنها عشق می‌ورزید و توسط خودش سالهای قبل با عشق تهیه و گرداوری شده بود، برایمان گفت. مادر محیط زیست ایران امیدواراست که روزی کتابخانه و مرکز آموزشی تاسیس شود که این کتابها به صورت رایگان و در جهت آموزش اصولی فرزندان ایران در اختیارآنها قرار بگیرد.هنوز با گذشت سالها، دکتر به مطالعه علاقه زیاد دارد، هر چند که دیگر سوی چشم یاری اش نمی‌کندو اطرافیان روزنامه‌ای ویا کتابی را برایش می‌خوانند و بیشترِ وقت دانش آموخته سوربن فرانسه به استراحت می‌گذرد.با توجه به اینکه ایشان نیاز به استراحت داشت بیش از این وقتش را نگرفتیم و پس از چند عکس یادگاری منزل زیبایش را ترک کردیم.آن‌روز تا آخر شب برای ما مملو بود از انرژی مثبت و دلیل این حس خوب چیزی نبود جز این دیدار یک ساعته با مادر سخت کوش محیط زیست ایران که همچنان امیدوار پیگیر مسائل محیط‌ زیست است. امیدواریم سایه‌ اش همچنان مستدام و حضور سبزش انرژی بخش طبیعت سرزمینمان باشد.